Miloš Bajić. San o slobodi
Nakon izuzetno uspešne izložbene 2024. godine u Galeriji Matice srpske, u toku koje smo predstavili dela Paje Jovanovića, Gustava Klimta, Vase Pomorišca, Uroša Predića, umetnika inspirisanih Francuskom, Save Sekulića, Ilije Bašičevića Bosilja, Alfonsa Muhe i Predraga Đakovića, sezonu završavamo velikom izložbom radova Miloša Bajića. Na predlog porodice Bajić, umetnikovih naslednika, Galerija Matice srpske realizuje izložbu Miloš Bajić. San o slobodi što je premijerno predstavljanje radova ovog umetnika u Galeriji.
Brojna istorijska previranja u 20. veku učinila su život Miloša Bajića veoma neobičnim, a umetnik, iako suočen sa brojnim tragedijama i teškim trenucima, iz teških životnih okolnosti uspeva da izvuče snagu i motivaciju za stalnu borbu. U detinjstvu se suočio sa gubitkom roditelja, izgnanstvom, zatim u mladosti sa strahotama logora i uprkos tome njegov opus predstavljao je za jugoslovensku umetnost vredan iskorak iz postavljenih okvira. Miloš Bajić je sanjao o slobodi tokom zarobljeništva u koncentracionim logorima Banjica, Mauthauzen i Ebenze, i kroz umetničko izražavanje pokušao da se oslobodi traumatičnih događaja i prizora. Borbu je nastavio protiv političkog oblikovanja likovnog stvaralaštva u posleratnom periodu, kao član umetničkih pokreta „Samostalni“ i „Decembarska grupa“, uz umetnike poput Lazara Vujaklije, Lazara Vozarevića, Miodraga B. Protića i Stojana Ćelića. O Bajićevoj društvenoj angažovanosti i nezadovoljstvu političkim prilikama svedoči i podatak da ga je njegova profesorka, slikarka Beta Vukanović, neretko oslovljavala izrazom „taj buntovnik“.
Ipak, njegov opus nisu obeležile isključivo mračne teme boravka u logoru, već Miloš Bajić u srpskoj umetnosti ostaje upisan kao naš prvi apstraktni slikar, koji do apstraktnog izraza dolazi pedesetih godina prošlog veka. Boravak u Parizu dodatno širi njegove vidike te se tada oslobađa trauma logorskog iskustva i istovremeno dolazi do punog i autentičnog slikarskog izraza. Bajić odbija mirenje sa sudbinom, što ga dovodi do velikog umetničkog uspeha uprkos teškim okolnostima koje su ga zadesile, te je jedan od ciljeva izložbe da njegova životna priča i umetnički opus kod publike podstakne svest o mogućnosti promene društvenih okolnosti kroz probuđenu želju za slobodom.
Na izložbi će biti predstavljeni životni i umetnički razvojni put Miloša Bajića, njegova brojna dela, sa posebnim akcentom na crteže koji su nastali u periodu njegovog zatočeništva u jednom od najsurovijih logora Mauthauzen i slike koje su nastale nakon oslobođenja. Koncept izložbe nudi mogućnost za drugačije čitanje života i dela Miloša Bajića. On apostrofira i povezuje tragičnu sudbinu ratnih godina koje je Bajić proveo u logoru i njegove apstraktne radove koji su označili osvajanje slikarskih sloboda.
Izložba Miloš Bajić. San o slobodi predstavlja preko sto radova iz različitih muzejskih kolekcija: Narodnog muzeja Srbije, Muzeja savremene umetnosti u Beogradu, Vojnog muzeja, Zadužbine Branka Ćopića u Srpskoj akademiji nauka i umetnosti, Savremene galerije u Subotici, Savremene galerije umetničke kolonije Ečka u Zrenjaninu, Galerije likovne umetnosti poklon zbirke Rajka Mamuzića, Galerije Rima i Osnovne škole „Nikola Tesla“ u Bačkoj Topoli. Pored umetničkih dela iz muzejskih kolekcija biće izloženi i brojni radovi iz privatnih kolekcija naslednika Miloša Bajića.
Tokom trajanja izložbe biće realizovan bogat prateći program u vidu različitih predavanja, kustoskih vođenja i filmskih projekcija petkom u 19.00 sati. Prateći program možete pratiti na zvaničnom sajtu ( https://www.galerijamaticesrpske.rs/pretraga-dogadjaja/ ) i na društvenim mrežama Galerije Matice srpske.
Kustos izložbe je Luka Kulić, umetnički direktor GMS, a u pripremi i realizaciji izložbe veliki doprinos dalo je Odeljenje za konzeraciju i restauraciju GMS.
Realizaciju kataloga i izložbe omogućilo je Ministarstvo kulture Republike Srbije i Pokrajinska vlada Vojvodine, a posebnu zahvalnost upućujemo naslednicima umetnika – Jesenki, Darku i Mrđanu Bajiću.
