Stalna postavka srpske umetnosti 18. veka
Umetnost 18. veka u kolekciji Galerije Matice srpske
Galerija Matice srpske, po broju, vrsti i kvalitetu eksponata, poseduje dragocenu zbirku umetnosti 18. veka. Umetnička dela sakupljena u kolekciji jedne muzejske institucije nikada ne mogu potpuno i celovito predstaviti razvoj i domete takve burne epohe ili širokog vremenskog okvira kakav je 18. vek. Upravo zato smatramo da je kroz odabir najreprezentativnijih predmeta moguće sagledati nastanak, razvoj i dostignuća ove kompleksne epohe u istoriji srpske kulture i istovremeno ukazati na teme, likovne obrasce i tehnike likovnog izražavanja koji su je obeležili.
Muzejske kolekcije, stalne postavke i izložbe nepresušan su izvor i podsticaj istraživačima da o razvoju nacionalne umetnosti i kulture promišljaju i nude nova tumačenja pojava, poetika, tema i stilskih osobenosti. Tumačenje srpske umetnosti 18. veka na osnovu dela iz kolekcije Galerije Matice srpske deo je naših težnji da ukažemo na vrednosti i domete nacionalne kulturne baštine.
Stalna postavka Umetnost 18. veka u kolekciji Galerije Matice srpske nastala je kao autorski koncept dr Branke Kulić 2013. godine. Kroz odabir 204 reprezentativna dela – ikone, religiozne kompozicije i portrete – prikazana je likovna poetika tradicionalnog zografskog, ranobaroknog i reprezentativnog visokog i kasnobaroknog srpskog slikarstva 18. veka. Dva presudna istorijska događaja, Velika seoba 1690. i Temišvarski sabor 1790. godine, omeđila su period velikih promena kroz koje je prošao srpski narod u 18. veku na teritoriji Habzburške monarhije. U kulturološkom smislu 18. vek predstavlja doba napuštanja vizantijske tradicije i reforme religioznog slikarstva, odnosno to je vek prožimanja i smene baroknog i prosvetiteljskog kulturnog modela. Transformacija umetnosti je tekla veoma brzo, raskid sa vizantijskom tradicijom je bio potpun, umetnost je uspostavila novu estetiku i novu tehniku. Barokno doba, kao istorijsko-stilska kategorija sa osobenostima pravoslavnog kulturnog modela, donosi umetnost specifičnog izraza koja sredstvima direktne vizuelne komunikacije, likovnom poetikom i retorikom, slikarstvo i grafiku ističe kao najpopularnije umetnosti.
Nepoznati ikonopisac XVI veka,
Blagovesti, druga decenija XVI veka
Hristofor Žefarović,
Sveti Dimitrije, oko 1740.
Jozef Hikel,
Carica Marija Terezija, oko 1760–65.
Teodor Kračun,
Nalaženje Mojsija, oko 1780.
Johan Kristof Vinkler,
Bogorodica Bezdinska sa izgledom manastira Bezdina, 1762.
Dimitrije Bačević,
Blagovesti, 1769.
Nepoznati portretista XVIII veka,
Grofica Nako, 1780–90.
Nepoznati ikonopisac XVIII veka,
Bogorodica sa Hristom, oko 1750.
Stefan Tenecki,
Autoportret, oko 1770.
Georgije Tenecki,
Mladi Sava Tekelija, oko 1785.