Predavanje o Iliji Bašičeviću Bosilju
Prateći program izložbe Svesno napuštanje realnosti: Sava Sekulić i Ilija Bosilj
Fenomen Bosilj u kontekstu savremene istorije umetnosti i popularne kulture dvadesetog veka
Svrstavano u naivu, art brut i ekspresionizam, slikarstvo Ilije Bašičevića Bosilja pokazalo se kao potpuno izolovano od svih navedenih umetničkih fenomena. Koliko može biti ekpresivno po izrazu, toliko može da bude i akciono, stihijsko, instiktivno, iako umesto prolivanja i kapanja boje na platno, kao što je to slučaj kod Džeksona Poloka, kod Ilije Bosilja pre dolazi do prolivanja prve jutarnje kafe preko novonastale slike. Često poređen sa Kandinskim u kompoziciji, čak i u stilu, na Bosiljevim slikama nije toliko prisutan šematizam i geometrijske strukture kao kod jednog od pionira apstraktnog slikarstva, Rusa Vasilija Kandinskog. Veća sličnost uviđa se pri poređenju sa nadrealističkim delima Huana Miroa, gde su prisutna fantastična bića, satira i mašta, pa čak i španskog enformeliste Tapijea koji je za stvaranje svojih dela koristio razne medijume u cilju stvaranja teksture umetničkog dela, što je kod Bosilja značilo oslikavanje starog džaka, kutije od bombonjera, čak i traktorskog prozorskog stakla. Nemogućnost svrstavanja Bosiljevog slikarstva u bilo koji od nauci poznatih umetničkih ”izama”, nameće nam da njegovu umetnost posmatramo kao fenomen za sebe. Njegovo slikarstvo je slojevita alegorija, satkana od vekovnog ljudskog iskustva, koje se sabralo u sedamdeset godina jednog čoveka. Iako autentičan do srži u izrazu, Ilijin stvaralački put, odnosno spiritus movens u poznim godinama, nije bila retka pojava u popularnoj kulturi dvadesetog veka. Poput velike slikarke naive Ane Mari Robertson Mozes, popularno nazivane Bake Mozes koja se kao slikarka proslavila tek u 78-oj godini života, Tolkina imaginacije slične Bosiljevoj, koji je svog ”Gospodara prstenova” objavio tek u 56-oj godini, kao i japanskog umetnika Hokusaija koji je svoja najbolja dela naslikao u svojim sedamdesetim godinama, Ilija Bosilj je u svoj stvaralački imaginarijum zakoračio tek u 62-oj godini, i stvorio jedna od najznačajnijih umetničkih dela za savremenu umetničku scenu.
Predavanje drži: Marija Pokrajac, direktorka MNU “Ilijanum”, Šid
