Galerija kroz vreme

Od Muzeja do Galerije, od Pešte do Novog Sada, od trezora novca do trezora umetničkih dela

Galerija Matice srpske je osnovana 1847. godine u Pešti (današnja Budimpešta, Mađarska) u okrilju Matice srpske, najstarije srpske književne, kulturne i naučne institucije. Vremenom Galerija je izrasla u jedinstvenu nacionalnu muzejsku ustanovu, riznicu nacionalne umetnosti koja je nastajala i razvijala se na širem geografskom području na kojem je živelo srpsko građanstvo, obuhvatajući granice nekadašnjeg Austrijskog i Otomanskog carstva, u periodu od kraja 16. veka do danas.

Pročitaj više
GMS | Мисија и визија

Vremenska linija

1826. Основана Матица српска у Пешти.

Slika levo: Dokument o osnivanju Matice srpske, 1926. 
Slika desno: Mor Tan, Sava Tekelija, 1861.

1826.

Osnovana Matica srpska u Pešti.

1840.

Sava Tekelija testamentom zaveštao Matici srpskoj svoju imovinu a u okviru nje porodične portrete, koji su neposredno podstakli osnivanje Muzeuma i njegove umetničke zbirke.

1847.

Na predlog Teodora Pavlovića na Upravnom odboru Matice srpske osnovana Serbsko-narodna zbirka (Muzeum Matice srpske).

 

1864.

Matica srpska preseljena iz Pešte u Novi Sad.

1927.

Obeležena 100-godišnjica osnivanja Matice srpske izložbama Srpska umetnost u Vojvodini i Šesta jugoslovenska umetnička izložba.

1927-Izlet-u-Kamnicku-bastu_izložbe

Izlet u Kameničku baštu prilikom otvaranja izložbi 1927. godine

1933-muzej_Ms

Muzej Matice srpske, 1933.

1933.

Muzej Matice srpske otvoren za javnost formiranjem Stalne postavke i pokretanjem izložbenih aktivnosti.

1947.

Umetnička zbirka Matice srpske dobila status posebne zbirke pod nazivom Galerija Matice srpske, dok su ostale zbirke ustupljene novoosnovanom Vojvođanskom muzeju.

1958.

Nakon preseljenja u današnju zgradu (nekadašnja Produktna berza) u centru Novog Sada, 1. juna otvaranjem Stalne postavke umetnosti 18. i 19. veka ozvaničen samostalan život Galerije Matice srpske.

1972.

Obeležena 125-godišnjica Galerije Matice srpske. Objavljena prva monografija Galerije i izlivene biste Save Tekelije i Teodora Pavlovića.

Zgrada Produktne berze koja će postati sedište Galerije Matice srpske 1958. godine

1958-Svecano-otvaranje-Galerije-Matice-srpske

Svečano otvaranje Galerije Matice srpske, 1958.

1990.

Sveti arhijerejski sinod Srpske pravoslavne crkve odlikovao Galeriju Ordenom Sv. Save II stepena.

1992.

Otvorena postavka Srpska umetnost prve polovine 20. veka u novoformiranom izložbenom prostoru na drugom spratu.

1997.

Obeležena 150-godišnjica Galerije otvaranjem izložbe Srpska umetnost druge polovine 20. veka i monografskim izložbama i publikacijama o Urošu Prediću i Milenku Šerbanu.

2001.

Objavljena monografija Galerije Matice srpske povodom obeležavanja 175-godišnjice Matice srpske. Galeriji dodeljen Orden Vuka Karadžića I reda.

Svečano otvaranje retrospektivne izložbe Uroša Predića, 1997.

2005_Djoka-Jovanovic

Pozivnica za otvaranje retrospektivne izložbe Đorđa Jovanovića, 2005.

2003.

Priređena retrospektivna izložba i monografska studija o Milivoju Nikolajeviću.

2005.

Priređena retrospektivna izložba i monografska studija o Đorđu Jovanoviću.

2006‒2009.

Opsežni radovi na adaptaciji enterijera Galerije, izložbenog prostora i formiranje nove Stalne postavke.

2007.

Otvorena Dečja soba i uspostavljeni kontinuirani edukativni programi i kreativne radionice za decu.

2014.

Izložbom Preseljenje Matice srpske iz Pešte u Novi Sad (1864−2014) obeležen jubilej Vek i po Matice srpske u Srpskoj Atini.

Galerija je prvi dobitnik nagrade ŽIVA međunarodne organizacije Forum slovenskih kultura za najbolji slovenski muzej Jugoistočne Evrope.

Ziva nagrada

Svečana dodela nagrade „Živa“ u Skoplju, 2014.

170-godina-GMS

Svečano otvaranje Galerije Matice srpske nakon rekonstrukcije fasade, 2017.

2017.

Povodom 170 godina trajanja Galerije Matice srpske svečano obeležen završetak obnove fasade Galerije i uređenje enterijera.

Istim povodom je u obnovljenoj Svečanoj sali Tekelijanuma u Budimpešti održana svečanost i dodela specijalno dizajnirane plakete.

Galerija je dobitnik nekoliko nagrada: Oktobarske nagrade grada Novog Sada, Arhijerejske Gramate Eparhije bačke, Specijalne Vukove nagrade.

Ključnu ulogu u nastanku današnje Galerije imali su Sava Tekelija, veliki srpski dobrotvor i zadužbinar, prvi doživotni predsednik Matice srpske i Teodor Pavlović, Matičin sekretar, koji su svesni značaja uloge kulture i umetnosti za izgrađivanje i očuvanje nacionalnog identiteta radili na osnivanju Serbske narodne zbirke odnosno Muzeuma Matice srpske. Zahvaljujući nacionalno osvešćenom srpskom građanstvu i njihovim poklonima zbirke Muzeuma su se počele formirati i popunjavati, a najznačajnija i najvrednija među njima bila je umetnička zbirka, današnja Galerija Matice srpske. Uprkos turbulentnim vremenima druge polovine 19. i prve polovine 20. veka, koja su obeležila istorijsko-politička previranja, društvene i ekonomske promene, Galerija se kontinuirano razvijala prilagođavajući se datim okolnostima. U tom periodu je nekoliko ključnih događaja odredilo njenu istoriju:

1864. preseljenje Matice srpske iz Pešte u Novi Sad

1933. otvaranje Muzeja Matice srpske za javnost

1947. umetnička zbirka Matice srpske dobila je status posebne zbirke pod nazivom Galerija Matice srpske

1958. nakon preseljena je u današnju zgradu u centru Novog Sada, Galerija Matice srpske je otpočela svoj samostalan život ozvaničen otvaranjem Prve Stalne postavke.

Naredne decenije protekle su u sistematskoj obradi kolekcije, njenoj zaštiti, publikovanju i prezentaciji kroz brojne izložbe u zemlji i inostranstvu, neposustajući uprkos nepovoljnoj političko-društvenoj stvarnosti koja je obeležila poslednju deceniju 20. veka. Novi milenijum doneo je novu viziju, nove ideje i smernice u pravcu razvoja i delovanja Galerije Matice srpske. Prateći savremene muzeološke tokove Galerija se prilagođavala, menjala, izrastajući u jednu od vodećih muzejskih ustanova u Srbiji, čiji su rad i kvalitet prepoznati i van granica zemlje, što potvrđuje veliki broj nagrada i priznanja koje je u protekle dve decenije primila Galerija.

Prve dve decenije ovog veka bile su u znaku modernizacije i postavljanja novih standarda u profesionalnom radu Galerije: adaptacija zgrade i uređenje izložbenog prostora, formiranje novih stalnih postavki, uvođenje brojnih novih programa i edicija, koji zasnovani na različitim metodološkim i multidisciplinarnim pristupima, prikazuju nastanak, razvoj i dostignuća srpske umetnosti novijeg doba i ukazuju na položaj i mesto srpske kulture i umetnosti u evropskom kontekstu.

Umetnička dela žive pod krovom Galerije, mi ih svojim znanjima i aktivnostima oživljavamo, kako bi ih publika doživela, i svaki susret s umetnošću pretvorila u jedinstveni estetski, vizuelni i čulni doživljaj.

U narednim godinama očekuje nas priprema međunarodnih projekata i programa kojima ćemo se uključiti u obeležavanje titule Novi Sad 2022 ‒ Evropska prestonica kulture, i nacionalnih projekata kojima ćemo svečano proslaviti jubilej 175 godina od osnivanja Galerije Matice srpske.

Franjo Malin, upravnik Muzeja Matice srpske

Milenko Šerban, upravnik Muzeja Matice srpske

Milivoj Nikolajević, upravnik Galerije Matice srpske 1947–1976.

Radivoj M. Kovačević, v.d. upravnika Galerije Matice srpske 1976–1979.

Milan Solarov, upravnik Galerije Matice srpske 1979–1983.

Olga Mikić, upravnica Galerije Matice srpske 1983–1988.

Leposava Šelmić, upravnica Galerije Matice srpske 1988–2001.

Branka Kulić, upravnica Galerije Matice srpske 2001–2009.

Pročitaj više